اقلیم استان بوشهر

 اقلیم استان بوشهر

استان بوشهر با مساحتی حدود ۶۵۳‚۲۷ کیلومترمربع بین ۲۷ درجه و ۱۴ دقیقهٔ عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج‌فارس و قسمتی از استان هرمزگان، ‌ از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج‌فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج‌فارس بیش از ۶۰۰ کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت سوق‌الجیشی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.   براساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور استان بوشهر مشتمل بر ۸ شهرستان، ۱۷ بخش، ۱۳ شهر، ۳۶ دهستان و ۷۰۶ آبادی دارای سکنه است. شهرستان‌های استان بوشهر عبارت‌اند از : بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی، دَیِر، ‌ دیلم، کنگان و گناوه.   

جغرافیای طبیعی و اقلیم استان 

 استان بوشهر از نظر پستی و بلندی به دو قسمت جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم می‌شود:   - قسمت جلگه‌ای: استان در امتداد خلیج‌فارس قرار دارد که عرض آن نیز در جهت شمال غربی (ناحیه بندر دیلم) به قسمت جنوب شرقی افزایش می‌یابد و حداکثر به ۱۴۰ کیلومتر در امتداد دره رود مند می‌رسد. جلگهٔ مذکور از رسوبات رودهای دالکی، شاپور، اهرم و مند تشکیل یافته است. از جملهٔ این نواحی می‌توان به دشت بوشهر و برازجان اشاره کرد که سطح وسیعی از شمال استان را در بر گرفته است. این مناطق تا دوران چهارم زیر آب بود. اکثر شهرها و مراکز جمعیتی استان بوشهر در این جلگه استقرار یافته‌اند. این جلگه‌ها تا کویت و دشت‌های جنوبی خلیج‌فارس ادامه دارد.   - قسمت کوهستانی: استان از دو رشته کوه عمده تشکیل می‌شود که در سراسر طول استان به موازات هم امتداد یافته‌اند. این رشته‌کوه‌ها مشتمل بر ارتفاعات گچ ترش و ارتفاعات نوکند است که به ترتیب در محدودهٔ شمالی و شرق استان قرار دارند.   با توجه به استقرار استان بوشهر در منطقهٔ فوق حاره‌‌ای، مهم‌ترین پدیده و فرآیند مشهود اقلیمی آن گرمای هواست. این ناحیه تحت تأثیر فشار زیاد عرض‌های متوسط قرار دارد و فاقد بارندگی قابل توجه است، ولی فرآیند تبخیر آن به علت طولانی بودن فصل گرما شدت و حدت بیشتری دارد. در فصل زمستان به دلیل هجوم و گسترش جبهه‌های هوای سرد شمالی و دریای مدیترانه به سمت شرق، آب و هوای مناسبی توأم با ابر و باران به‌وجود می‌آید.   به ‌طور کلی آب و هوای بوشهر در نوار ساحلی گرم و مرطوب و در قسمت‌های داخلی گرم و خشک صحرایی است. در استان بوشهر دو فصل محسوس وجود دارد‌: زمستان نسبتاً خنک شامل ماه‌های آذر، دی، بهمن، اسفند و تابستان گرم و خشک و طولانی. پاییز و بهار این استان بسیار زودگذر است.   متوسط دمای سالانهٔ استان ۲۴ درجهٔ سانتیگراد است که بیشترین مقدار آن در تابستان حدود ۵۰ درجه و کمترین مقدار آن در زمستان حدود ۶ درجه ثبت شده است. دمای هوا در سردترین ماه‌های سال به ندرت به صفر درجه می‌رسد. گرمای متوسط خنک‌ترین ماه‌های این منطقه یعنی دی‌ماه ۱۵ درجه گزارش شده است. در استان بوشهر بین دهم اردیبهشت تا دهم مهرماه (حدود ۱۴۰ روز) درجهٔ‌ حرارت بیش از ۱۰ درجه است. در ۶۳ روز از این مدت درجهٔ‌ حرارت بین ۴۰ تا ۵۰ درجه است.   میزان بارندگی در استان بوشهر کم و متغیر است. زمان بارندگی معمولاً بین ماه‌های آبان و اردیبهشت است. در طول این مدت بادهای باران‌زا به طور متوسط ۳ تا ۶ بار سراسر استان به خصوص سواحل آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. متوسط بارش سالیانهٔ استان ۲۱۷ میلی‌متر و از نوع باران با دوره‌های ریزش بسیار محدود است. ریزش باران در پاییز و بهار به صورت رگبارهای شدید، کوتاه ‌مدت و همراه با رعد و برق است، در حالی که در زمستان به صورت باران ریز و مداوم است. ریزش برف در منطقه بی‌سابقه است، ولی تگرگ به طور پراکنده مشاهده شده است.   در ماه‌های خرداد و تیر دمای بیش از حد و رطوبت شدید هوا که به علت شرایط خاص جوی به حالت اشباع می‌رسد، هوای دم کرده و کم تحرکی به وجود می‌آورد که در اصطلاح محلی به «شرجی» معروف است و تحمل آن بسیار دشوار است. میزان رطوبت نسبی تقریباً در تمام مدت سال یکنواخت است و معدل سالیانهٔ آن ۷۱ درصد است.   بادهای محلی استان بوشهر در حقیقت قسمتی از طوفان‌های خلیج‌فارس است که در اثر اختلاف فشار بین صحرای عربستان و ارتفاعات جنوبی ایران در فصول مختلف پدید می‌آید. این بادها تقریباً در تمام سواحل خلیج‌فارس می‌وزند و در نقاط مختلف خلیج‌فارس اسامی متفاوتی دارند. این اسامی که بنا به مقتضیات زمانی (فصل وقوع آنها) و تصورات ذهنی دریانوردان و همچنین خطرات ناشی از آن‌ها است عبارت‌اند از:   - باد لهیمر یا لهیما:ر که معمولاً در پاییز و به قول دریانوردان در برج عقرب می‌وزد. شدت این باد به اندازه‌ای ناگهانی و غافلگیرکننده است که ممکن است در عرض چند دقیقه و یا چند ساعت خسارات سنگینی به بار آورد.   - باد لچیزب یا «گول‌زن»: که معمولاً در پاییز می‌وزد، ولی روز و ساعت معینی ندارد. دریانوردان محلی معتقدند که این باد ده روز پیش از عقرب می‌وزد و شدت آن نیز کمتر از باد لهیمر است.   - باد قوس: که جهت جنوب شرقی - شمال غربی دارد و از مدار رأس‌السرطان در جهت شرقی حرکت می‌‌کند. این باد در تابستان گرم و سوزان و در زمستان گرم و مرطوب و اکثراً باران‌آور است. این باد نیز شدید است و گاهی خسارات جانی و مالی فراوان به همراه دارد. در گذشته برای حرکت کشتی از هند به بوشهر از این باد استفاده می‌شد. باد باران‌آ‌ور قوس در زمستان جهت شمال شرقی دارد و باعث ریزش باران بیشتری می‌شود.   - باد شمال: برعکس باد قوس باد خشکی است، وزش آن در زمستان دما را کاهش می‌دهد و گاهی نیز باعث بارندگی می‌شود. معمولاً جهت وزش باد قوس به شمال غربی تغییر می‌یابد و باد شمال نامیده می‌شود. این باد معروف‌ترین باد محلی بوشهر است و تقریباً تنها بادی است که هوای گرم تابستان را تا حدودی متعادل می‌کند. به همین جهت در گذشته اکثر ساکنین بوشهر پنجره‌های منازل خود را به طرف شمال غربی نصب می‌کردند. این باد نه تنها در زندگی مردم، بلکه در بافت شهری شهرستان بوشهر نیز تأثیر داشته است.   - باد بررد: که غالباً شب‌ها به سوی دریا می‌وزد و خشک است.   - باد سهیلی: که اواخر تابستان و اوایل زمستان می‌وزد و مردم محلی معتقدند که این باد ناشی از طلوع ستارهٔ سهیل است.   - باد غیوب:، باد تریه، باد توبیخ، باد پیرزن و باد سبعه از دیگر بادهای محلی استان بوشهر است.

اقلیم استان چهار محال بختیاری

 اقلیم استان چهار محال بختیاری (شهرکرد)

  استان چهارمحال و بختیاری با مساحت ۱۶۵۳۲ کیلومتر مربع بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی و نیز ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی قرار دارد. این استان دربخش مرکزی کوههای زاگرس بین پیش کوههای داخل و استان اصفهان واقع شده است. از شمال و شرق به استان اصفهان، ازغرب به استان خوزستان، از جنوب به کهکیلویه و بویر احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است. بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی کشور، استان چهار محال وبختیاری دارای ۶ شهرستان ۲۴ شهر و ۱۵ بخش و ۳۴ دهستان می‌باشد. 

      این منطقه دارای یک درصد از کل وسعت ایران می‌باشد که در بستر سلسله جبال زاگرس واقع شده است. که با وجود مساحت کم ده درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. به علت ماهیت کوهستانی مرتفع، که درمسیر بادهای مرطوب سیستمهای مدیترانه‌ای قرار داشته و موجب صعود و تخلیه بار این سامانه‌ها می‌گردد، این استان دارای بارش نسبتاً مناسب می باشد. غالبا در مناطق مرتفع نوع بارش به صورت برف می‌باشد و وجود ارتفاعات پوشیده از برف یکی از ویژگیهای اقلیمی این استان است. به علت جوان بودن دوره کوه زایی، دراین منطقه وجود بلایا و مخاطرات طبیعی بسیاری چون سیل و زلزله، رانش زمین در اکثر نقاط آن مشاهده می‌شود. همچنین سرمازدگی، خشکسالی و رعد و برق از دیگر بلایای طبیعی آن می‌باشد. 

      ریزشهای جوی و برف و باران منشاء سرشاخه‌های رودخانه کارون و زاینده رود هستند وآبخیزهای این دو رودخانه را به ترتیب ۱۳۸۰۰ و ۲۷۲۰ کیلومتر مربع شامل می شود. ارتفاعات زاگرس حوضه آبخیز رودخانه‌های زاینده رود، کارون و کرخه و دز را تشکیل می‌دهد و با توجه به حجم نزولات جوی و پایین بودن سطح تبخیر و موقعیت نسبتاً مناسب تشکیلات زمین شناختی قسمت اعظم آبهای سطح الارضی و تحت الارضی کشور به میزان ۴۵ تا ۵۰ در صد را تامین می کند. منطقه چهار محال و بختیاری با در اختیار داشتن طبیعت زیبا و بکر خود در فصول بهار و زمستان و تابستان پذیرای مسافران و توریستهای داخلی و خارجی است و اکوتوریسم این استان ازجاذبه‌های بارز آن محسوب می‌شود. 

      استان چهارمحال و بختیاری بدلیل دارا بودن ویژگیهای خاص جغرافیایی و توپوگرافی از لحاظ آب و هوایی متنوع بوده و اقلیم‌های متفاوتی در آن وجود دارد. بارشهای منطقه غالباً تحت تأثیر جریانهای جوی مدیترانه و عمدتاً کم فشار سودان قرار دارد که از غرب و جنوب غرب وارد منطقه شده و به مدت ۸ ماه (مهر تا اردیبهشت) منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وجود رشته کوه زاگرس که عمود بر مسیر حرکت این جریانها است، باعث تشدید خاصیت سیکلونی آنها شده و بارانهای شدید و سنگین را در منطقه باعث می‌شود. ریزشهای جوی در استان از مهر ماه آغاز و در دیماه به بیشترین مقدار و سپس تا اردیبهشت کم می‌شود. در دی ماه بطور متوسط ۱۹ درصد بارش انجام می‌شود. درصد بارش ماهانه در فاصله آبان تا فروردین بیشتر از ۹۰ درصد بارش سالانه در فاصله خرداد تا مهر کمتر از ۱۰ درصد بارش سالانه را تشکیل می‌دهد. 

      پربارش ترین بخش استان ارتفاعات غرب با متوسط بارش سالانه ۱۶۰۰ میلیمتر می‌باشد. سایر مناطق پربارش استان ارتفاعات سبزکوه با متوسط ۱۴۰۰ میلیمتر و ارتفاعات جنوب غرب استان با بارش ۹۰۰ میلیمتر می باشد. کم بارش ترین ناحیه استان نواحی شرقی وشمال شرقی با متوسط بارش سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیمتر است. متوسط بارش سالانه استان درحدود ۵۶۰ میلیمتر می‌باشد. بدلیل کوهستانی بودن استان و با توجه به اینکه دمای هوا ناشی از ارتفاع هر منطقه است اقلیم‌های حرارتی مختلفی در استان حکمفرماست. 

      حداکثرمطلق دمای ۵/۴۷ درجه سانتیگراد در لردگان و حداقل مطلق دمایی برابر ۵/۳۴ درجه سانتیگراد زیر صفر در ایستگاه دزک ثبت گردیده است. بیشترین تعداد روزهای یخبندان در سال با ۱۷۱ روز در چلگرد (کوهرنگ) در سال ۱۹۶۲ و کمترین تعداد روزهای یخبندان مطلق ٥٨ روز (۱۹۹۸) در لردگان رخ داده است.

جریانهای جوی مؤثر بر هوای منطقه

      الف) جریانات زمستانی

در فصل زمستان کشور، متأثر از جریانهای پرفشار سیبری و پرفشار آز ورز است. پرفشار سیبری گستردگی زیادی دارد و تقریباً تمامی منطقه آسیا را پوشش می‌دهد و جریان ناشی از پرفشار سیبری هوای سرد و بری (Polar Continental) را از قسمت شمال غربی به غرب کشور انتقال می دهد. وجود حداقل مطلق ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر در شهرکرد و ۳۴ درجه سانتیگراد زیر صفر در کوهرنگ، ۱۲۰ روز یخبندان در شهرکرد و بیشتر از ۱۲۵ روز در شمال غربی استان شواهد نفوذ این توده هوا بر منطقه می‌باشد. عامل مهم دیگر در جریانهای زمستانه جریان پرفشار آز ورز واقع در اطلس شمالی است. این پرفشار به دو طریق بر جریانهای منطقه تأثیر می‌گذارد: 

۱- جریانی که از سمت غرب، هوای مرطوب دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس را که ماهیتاً بحری حاره‌ای (Tropical Maritime) است به سمت کشور می‌راند. این جریان در زمستان ها عموماً با کم فشار باران زا مدیترانه ای همراه است که منشاء بیش از ۶۰ درصد از بارندگی فلات ایران است. جریانات غربی ـ شرقی تا اواسط بهار بطور مرتب وجود دارند اما در تابستان متوقف می‌شوند این جریانهای مرطوب در اثر برخورد با جریانهای سرد آسیای مرکزی و سیبری موجب ریزش برف و باران زیادی در شمال غربی ایران می‌گردد. وجود رشته کوههای زاگرس نیز ازعوامل دیگری است که باعث سرد شدن و در نتیجه تراکم (Condensation) بخارآب توده‌های باران زای مدیترانه‌ای می شود. در حقیقت رشته کوههای زاگرس برخاصیت سیکلونی جبهه‌های مدیترانه‌ای افزوده و باعث تشدید ریزش برف و باران خصوصاً نواحی شمال غربی استان می‌گردد.

۲- جریانهای اقیانوس اطلس شمالی که بخشی از آن شاخه‌ای از جریان پرفشار آز ورز است. این جریان ابتدا به سمت اروپای شمالی و اسکاندیناوی رانده می شود و بعد ازعبورازاروپا از طریق دریای سیاه یا قفقاز از سمت شمال غرب وارد ایران می‌شود. ماهیت این توده هوا در اصل بحری قطبی یا (Polar Maritime) است. ولی درجه پایداری آن در طی این مسیر طولانی دستخوش تغییر می‌شود. 

      ب) جریانهای تابستانی

در تابستان هسته کم فشار گسترده‌ای که منشاء حرارتی دارد (معروف به کم فشار حرارتی است) از جنوب منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این هسته مرکز مشک جریانهای ناشی از دو پرفشار اطلس شمالی است، که از سمت شمال غربی و پس ازعبور از سرزمینه‌های گرم اروپای شرقی وارد ایران می‌شود. 

      ج) سیستم کم فشار سودانی

علاوه بر جریانات مدیترانه‌ای سامانه کم فشار سودانی نیز در زمستان و اوایل بهار هوای نواحی جنوب و جنوب غربی و گاه غرب کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقوع بارندگی شدید در جنوب غربی کشور در نتیجه نفوذ و تقویت سامانه کم فشار سودانی می‌باشد. در اثر هماهنگی بین سامانه حاکم در سطح زمین و سطوح فوقانی جو، این سامانه فشار کم بصورت دینامیکی و فعال در می‌آید و بارندگی و طوفان بوجود می‌آورد. در برخی مواقع نیز یک آمیختگی بین سامانه سودانه‌ای ومدیترانه‌ای بوجود می‌آید که در آن حالت بارشها بصورت سنگین و سیل آسا می‌باشد. در زمان فعالیت سامانه سودانی میزان بارش ۲۴ ساعته کوهرنگ در مارس ۱۹۹۸ بالغ بر۱۴۵ میلمیتر بوده یا درنواحی جنوبی استان در لردگان و مالخلیفه بارش ۲۴ ساعت تا ۷۰ میلمیتر گزارش گردیده است.

      تقسیم بندی کوپن

براساس تقسیم بندی کوپن استان چهارمحال و بختیاری بطور کلی نواحی شرقی منطقه، اقلیم معتدل و سرد با تابستانهای گرم و خشک (Dcas) دارد که از نمونه ایستگاههای آن شهرکرد و امام قیس را می توان نام برد . ارتفاعات ۳۰۰۰ - ۲۵۰۰ متری منطقه، اقلیم معتدل سرد و تابستان‌های خشک (Dcas) دارد که نمونه ایستگاههای آن چلگرد است. نواحی غربی منطقه که پوشیده از جنگلهای بلوط است اقلیم نیمه گرمسیری با تابستانهای گرم و خشک (Dcas) دارد که ایستگاه لردگان و منج در این اقلیم واقع شده‌اند و بالاخره ارتفاعات بیش از ۳۰۰۰ متری منطقه دارای اقلیم ارتفاعات (H) می‌باشد که پوشیده ازبرفهای دائمی است.

      تعیین اقلیم به روش پیشنهادی جهت مناطق مرکزی ایران (دکتر کریمی)

با استفاده از روش پیشنهادی برای مناطق مرکزی ایران استان چهارمحال و بختیا‌ری دارای ۶ اقلیم می‌باشد که شامل:

۱- اقلیم ارتفاعات: مناطقی که درارتفاع بیش از ۳۵۰۰ متر از سطح دریا قراردارند و از نظر پوشش گیاهی بسیار فقیر بوده و دوره رشد در این مناطق بسیار کم می‌باشد و اکثر مواقع از یخچالها و برفهای دائم پوشیده شده است.

۲- اقلیم مرطوب معتدل و بسیار سرد که در مناطق مجاورارتفاعات واقع شده‌اند و سطح کمی از کل سطح استان را بخود اختصاص داده‌اند و از نظر پوشش گیاهی نیز فقیر هستند و فقط گونه‌های مقاوم نظیر چوبک و سرو کوهی در این مناطق رشد می‌کنند.

۳- اقلیم نیمه مرطوب معتدل سرد: سطح زیادی از استان را شامل می‌شود. مناطق مرکزی استان و دشتهای زیادی در این اقلیم جای دارند که در شهرستان شهرکرد شامل بخشهای مرکزی، شلمزار، لاران، بن و قسمتی از بخش سامان و در شهرستان بروجن بخش مرکزی و شهرستان فارسان و شهر ناغان در شهرستان اردل جزء آن می‌باشد.

۴- اقلیم مرطوب معتدل سرد: این اقلیم تقریباً زیر اقلیم نوع سوم (نیمه مرطوب معتدل سرد) می‌باشد با این تفاوت که میزان بارش در این اقلیم بیشتر می‌باشد. این اقلیم شامل نواحی امام قیس در شهرستان بروجن، بخش دیناران اردل و سودجان و مرغملک شهرستان شهرکرد می‌باشد.

۵- اقلیم نیمه مرطوب کمی سرد: شامل مناطق لردگان و بخش بازفت در شهرستان کوهرنگ و حاشیه زاینده رود در بخش سامان می‌باشد و از نظر پوشش گیاهی جنگلهای بلوط، باغات میوه در این اقلیم سطح وسیعتر‌ی را به خود اختصاص می‌دهند.

۶- اقلیم نیمه مرطوب بسیار گرم، زمستان کمی سرد: سطح بسیار کوچکی ازاستان که از نظر ارتفاعی دارای ارتفاع کمتر از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند را شامل است که در این مناطق در تابستان نسبت به دیگر مناطق استان هوای گرمتری داراست و بارش نیز در این مناطق بیش از ٧۰۰ میلیمتر در سال است. این اقلیم حاشیه رود‌خانه ارمند در شهرستان لردگان را در بر می‌گیرد.

اقلیم استان ایلام

 اقلیم استان ایلام

استان ایلام با 19086کیلومترمربع حدود4/1 درصدمساحت کل کشورراتشکیل می دهد . این استان درغرب سلسله جبال زاگرس بین 31درجه و 58دقیقه تا34درجه و15 دقیقه عرض شمالی و45درجه و24دقیقه تا48درجه و10دقیقه طول شرقی درگوشه غربی کشور قرارگرفته است. استان ایلام ازجنوب باخوزستان ،ازشرق با لرستان ،ازشمال باکرمانشاه وازسمت غرب با425کیلومترمرزمشترک باکشورعراق همجواراست . براساس آخرین تقسیمات کشوری درسال1375،استان ایلام مشتمل بر7شهرستان ،17بخش،16شهر، 36دهستان و753 آبادی دارای سکنه بوده است. شهرستانهای استان ایلام عبارتنداز:آبدانان ،ایلام،مهران،ایوان ،شیروان وچرداول ، دره شهرودهلران. مرکزاستان شهرایلام است که بعلت زیبائیهای طبیعی فراوانی که داردعروس زاگرس نام گرفته است .

جغرافیای طبیعی واقلیم استان :

ناهمواریهای استان ایلام ازچین خوردگیهای موازی درجهت شمال غربی وجنوب شرقی بوجودآمده است . این کوههاازرسوبات دوران اول تاچهارم زمین شناسی به یادگار مانده اند،ولی شکل گیری کلی آنهاعموماً به دوران دوم و سوم زمین شناسی مربوط است . این کوههاچنان گسترده وفشرده اندکه امکان شکل گیری دشتهای میانکوهی درمیان آنهافراهم نشده است.

باتوجه به نقشه ناهمواریهای استان بخوبی معلوم می شودکه شمال وشمالشرق استان ازارتفاعات وکوهستانهای بلندتشکیل یافته ونیمه غربی وجنوبغرب آن ازنواحی کم ارتفاع باشیبی بطرف غرب شکل گرفته است که دشتهای وسیع گرمسیرمنطقه مهران ، دهلران و دشت عباس را دربر می گیرد.ارتفاع این دشتهااز300مترکمتراست . وجوداین ناهمواریهاکه درمجاورسرزمین های پست قرارگرفته انداختلاف ارتفاع این دونیمه رابه حدود3000مترمی رساند.باتوجه به این خصوصیت طبیعی ، شکلی اززندگی اجتماعی پدیدآمده است که امروزه به نظام عشایری وایلی معروف است.

بطورکلی نواحی شمال وشمال شرق استان ایلام کوهستانی و نواحی جنوب غرب وغرب استان از اراضی پست وکم ارتفاع تشکیل یافته است . مهمترین ارتفاعات استان کبیرکوه ودینارکوه می باشند. 

استان ایلام ازنظرشرایط اقلیمی جزء مناطق گرمسیرکشورمحسوب می شود،ولی بعلت وجودارتفاعات ،اختلاف درجه حرارت وبارندگی دربخشهای شمالی ،جنوبی وغربی آن زیاداست بطوریکه میتوان ازنظراقلیمی ،مناطق سه گانه سردسیری ،گرمسیری ومعتدل را در این استان بخوبی مشاهده نمود.این مناطق عبارتنداز:

1- مناطق کوهستانی شمال وشمال شرق که آب وهوای نسبتاً سرد وزمستان طولانی داردحداقل درجه حرارت درزمستان تا15درجه زیرصفرمی رسدومیزان بارندگی آن نیزبه بیش از500میلی متردرسال بالغ می گردد.

2- مناطق جلگه ای غرب وجنوبغرب استان که آب وهوای گرمسیری دارند.حداکثردرجه حرارت این مناطق تا45درجه بالای صفرمی رسد. میزان بارندگی این مناطق حدود 200 میلیمتردرسال است.

3- مناطق میانی باآ‎ب وهوای معتدل که درجه حرارت این مناطق درزمستان تا5 درجه زیرصفروحداکثردرجه حرارت آن درمناطق جنوبی ودره شهردرتابستان به بیش از40 درجه سانتی گرادمی رسد.

اقلیم استان بعلت تاثیرعوامل مختلفی ازجمله عرض جغرافیائی ،ارتفاعات،بیابانهای عربستان ، جلگه خوزستان ، دشتهای عراق و بادهای محلی ازتنوع زیادی برخورداراست.

سیستمهای جوی مختلفی استان راتحت تاثیرقرارمی دهندکه باعث بارشهای فصول پائیز، زمستان، بهاروگاهاً درتابستان می شوند.توده هوای غربی ازدریای مدیترانه ودریای سیاه باعث بارندگیهای پائیزی وزمستانی دراستان می شوندوجریانات سودانی ودریای سرخ و صحرای عربستان نیزدربارشهای زمستانی وبهاری مؤثرندودرتابستان سبب گرم شدن هوامی شوند. دشتهای وسیع درکشورعراق درتابستان باعث ایجادسلول کم فشارحرارتی بادمای زیادورطوبت کم می شوندهمچنین توده های شمالی راکه ازمناطق سیبری کشورماراتحت نفوذقرارمی دهندباعث کاهش دماویخبندان درمناطق شمالی استان می شوند.

براساس اطلاعات وآمارثبت شده درایستگاه سینوپتیک ایلام حداکثرمطلق درجه حرارت 6/40درجه سانتی گرادوحداقل مطلق درجه حرارت 6/12- درجه سانتی گرادبوده ومتوسط بارندگی سالانه این ایستگاه 595 میلی مترمی باشدتعدادروزهای یخبندان شهرایلام به 27روزدرسال می رسد.

درایستگاه دهلران حداکثرمطلق درجه حرارت 8/50درجه سانتی گراد وحداقل مطلق درجه حرارت 4/0- درجه سانتی گرادثبت شده است مقدارمتوسط بارندگی سالانه ایستگاه دهلران 3/318 میلی مترمی باشد.

رژیم بارندگی استان به گونه ای است که حدود 50% بارندگی درفصل زمستان 20% در فصل بهارو29% درفصل پائیزو 1% درفصل تابستان ریزش می کند.

بارندگی سالانه فراوان ازیکسوونقش استان بعنوان زهکش آبهای سطحی سلسله جبال زاگرس ازسوی دیگر،موجب پیدایش رودخانه های زیادی شده که مهمترین آنها: سیمره - میمه - دویرج - کنجانچم - گدارخوش - چنگوله - گاوی - کنگیر - تلخاب می باشند.

اقلیم استان کرمانشاه

 اقلیم استان کرمانشاه

استان کرمانشاه ناحیه‌ای کوهستانی است که مابین فلات ایران و جلگه بین‌‌النهرین قرار گرفته و سراسر آن را قلل و ارتفاعات سلسله جبال زاگرس پوشانیده است. سلسله جبال زاگرس در محدوده‌ این استان به صورت مجموعه‌‌ای از رشته‌کوه‌های موازی پدیدار گشته که دشت‌های مرتفع کوهستانی در بینابین آن‌ها شکل گرفته و بستر گذرگاه‌های مهم زاگرس را به وجود آورده است.

استان کرمانشاه در معرض جبهه‌های مرطوب مدیترانه‌ای قرار دارد که در برخورد با ارتفاعات زاگرس، موجبات ریزش برف و باران را فراهم می‌سازد. در استان کرمانشاه چهار اقلیم متفاوت قابل تشخیص است :

اول «زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک» که شهرستان‌های قصر شیرین، سرپل ذهاب و دهستان ازگله در جنوب غربی شهرستان جوانرود را شامل می‌شود. دوم «زمستان و تابستان خنک» که شهرستان‌های پاوه و جوانرود (به جز دهستان ازگله) و بخش کرند از توابع شهرستان اسلام‌آباد غرب را در بر می‌گیرد. سوم اقلیم «نیمه خشک و استپی خنک» که شهرستان‌های سنقر و دهستان پشت دربند از توابع شهرستان کرمانشاه را در بر می‌‌گیرد. چهارم اقلیم «نیمه خشک و استپی گرم» که شهرستان‌های کنگاور، صحنه و هرسین را شامل می‌شود. به طور کلی استان کرمانشاه از نظر آب و هوایی به دو منطقه‌ گرمسیر (غرب) و سردسیر در سایر نواحی تقسیم می‌شود.

بادهای مهم استان کرمانشاه عبارتند از :

«بادهای غربی» که رطوبت نسبی اقیانوس اطلس و مدیترانه را منتقل می‌کند و موجب بارندگی می‌‌گردند و جریان آن معمولاً در زمستان و بهار بیشتر است. «بادهای شمال» که در فصل تابستان می‌وزند و در اعتدال آب و هوای بخشی از استان و کاهش گرمای آن مؤثراند و «بادهای سام یا سموم» که تنها در منطقه نوار مرزی می‌وزد و هوای آن را در تابستان‌ها بسیار گرم و غیرقابل تحمل می‌‌سازد و زیان‌های بسیاری به بار می‌آورد.

اقلیم استان خراسان رضوی(مشهد)

 اقلیم استان خراسان رضوی(مشهد)

معرفی استان خراسان رضوی

  استان خراسان رضوی با وسعتی حدود 128420 کیلومترمربع معادل 7.8  درصد مساحت کل کشور ومتشکل از 20 شهرستان ،65 بخش ،163 دهستان و8861 آبادی جمعیتی معادل 4777 هزار نفر رادرخود جای داده است.

 ازجمعیت فوق 2909 هزار نفر معادل 60.1 درصد درمناطق شهری و1858 هزار نفر معادل 38.9 درصد درمناطق روستایی استان ساکن هستند .

به رغم تقسیم استان،شاخصها حاکی ازآن است که استان خراسان رضوی همچنان از جایگاه مناسبی دراقتصاد کشور برحوردار می باشد.

   پیشینه تاریخی خراسان  

استان پهناور خراسان با ساختار گونه گون و کهن زمین شناسی ، اقلیم متنوع و جاذب ، موقعیت ویژه جغرافیایی ، بی گمان از قدیمی ترین دوران حیات بشری ، بستر فعالیتهای بشری ، بستر فعالیتهای معیشتی ، بازرگانی و نظامی عمده بوده است ، به دلیل همین موقعیت خاص ، کهن ترین ، معروفترین و طو لانی ترین راه ارتباطی بین شرق و غرب یعنی (( جاده تاریخی ابریشم )) از طریق خراسان شرق را به غرب مرتبط می سازد

تنوع جغرافیایی سرزمین خراسان با وجود آب و هوای کویری و گرم در بخش جنوبی و معتدل کوهستانی در شمال استان و به طور پراکنده در مرکز ، با ارتفاعات قابل توجهی نظیر بینالود ، هزار مسجد ، کپه داغ ، قهستان و… زمینه ای مناسب برای استقرار بشر از قدیمی ترین ایام و جذب اقوام وطوایف متعدد در دورانهای مختلف بوده است .، سرزمینی که نواحی مختلف آن عرصه رویش انواع نباتات مناطق سردسیری و گرمسیری از قبیل گندم ، برنج، بادام ، سیب ، انگور ، پسته ، خرما ،و… است .

مناطقی از آن استعداد پرورش انواع مختلف حیوانات اهلی و وحشی نظیر پلنگ ، گرگ ، شتر . اسب ، آهو ، گوسفند . بز و … داراست .

قدیمی ترین آثار حیات انسانی در ایران ، شامل تعدادی ادوات و دست افزارهای سنگی . با قدمت تخمینی 800 هزار سال قبل ، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم ، از بستر رودخانه کشف رود مشهد بدست آمده است . در حالی که قدیمی ترین مکانهای استقرار انسان ، حداکثر با قدمت 100 هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان ، لرستان و … شناسایی شده اند .

دومین مکان از نظر قدمت ، پناهگاه سنگی (غار) ((خونیک)) در نزدیکی بیرجند است که متعلق به دوره پارینه سنگی میانه با قدمتی بین 50تا60 هزار سال می باشد . از آن پس آثار و شواهد زندگی بیشماری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد ، دره اترک علیا (قوچان) ، جلگه درگز ، بجنورد ، تربت حیدریه ، بیرجند و… شناسایی شده اند این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومیئ خراسان مربوط می شود که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام (( آسیایی ))شهرت یافته اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را فرامی گیرد .

ولی در حقیقت مهمترین مقطع تاریخ خراسان در سرآغاز دوران تاریخی ایران با ورود اقوام ((آریایی)) به فلات ایران پیوند می خورد . در این واقعه که در اغاز هزاره اول ق.م اتفاق افتاد ، آریایی ها تازه وارداز طریق خراسان به سمت نجد ایران پیش رفتند و بخش اعظم آنها آنچنان که از توصیفات (( اوستا )) برمی آید ، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع (( اوستا)) و (( شاهنامه فردوسی )) ذکر شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می دهد .

بسیاری از محققان ، زادگاه ((زردشت)) را مشرق ایران و بوژه حدود خراسان می دانند . برخی از داستانها و افسانه های محلی و از جمله داستان کاشتن سرو کاشمر در خراسان به یاد بود پذیرش آیین نو زردشت توسط ((ویشتاسپ)) نیز مؤید این نظر است . دیاکونوف نیز محل پیدایش زبان اوستایی را در آسیای میانه ، مشرق ایران ، افغانستان و خراسان کنونی می داند .  

   جغرافیای طبیعی خراسان     

موقعیت استان وسیع خراسان در شمال شرقی کشور بین 55 درجه و 17 دقیقه تا 61 درجه و 15 دقیقه طول شرقی و 30 درجه و 24 دقیقه تا 38 درجه و 17 دقیقه عرض جغرافیایی نیمکره شمالی قرار گرفته و از شمال و شمال شرق به جمهوری ترکمنستان با مرز مشترک حدود 751 کیلومتر ، از شرق به جمهوری اسلامی افغانستان با مرز مشترک حدود 619 کیلومتر ، از غرب به استانهای گلستان ، سمنان و اصفهان و از جنوب به استانهای سیستنان و بلوچستان ، کرمان و یزد محدود است . طول استان به خط مستقیم 750 کیلومتر و عرض متوسط آن حدود 420 کیلومتر است . خراسان بیش از 19% از خاک کشور رادر بر گرفته و مساحتی معادل 303513 کیلومتر مربع دارد .

   پستی وبلندیها           

استان پهناور خراسان به سبب وسعت زیاد ، از نظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگیهای خاصی است .بلندترین نقطه آن قله بینالود ، 3211متر و کم ارتفاع ترین نقطه آن در شمال سرخس ، 300 متر از سطح دریا ارتفاع دارد .

کوههای خراسان دنباله ارتفاعات البرز به سمت مشرق است که به صورت قوسهای موازی از شاه کوه آغاز شده و در جهت شمال غربی  به سوی جنوب شرقی تا ارتفاعات هندوکش افغانستان امتداد می یابد .

در میان این رشته کوههای موازی ، دره ها و دشتهای وسیعی وجود دارد که گاه پهنای آن به حدود 200 کیلومتر می رسد . امتداد این رشته کوهها در برخی نواحی با برخورد به دره یا جلگه گسسته می شود . آنچه در این منطقه حائز اهمیت است ، وجود دشتهای حاصلخیز و آبادی چون : بجنورد ، شیروان ، قوچان ، چناران و مشهد است که در پهنه دشت سر سبزی بین دو رشته ارتفاعات موازی کپه داغ و هزار مسجد در شمال و آلاداغ و بینالود در جنوب به وجود آمده اند .

   آب و هوا     

گستردگی استان و عواملی مانند وجود رشته کوههای مرتفع و مناطق کویری ، دور از دریا و وزش بادهای مختلف موجب گوناگونی آب و هوا در مناطق آن گردیده است .

در بیشتر بررسیهای انجام گرفته از جمله مطالعات آمایش خراسان ، این سرزمین به سه منطقه آب و هوایی شمال ، مرکز و جنوب تقسیم می شود .

شمال خراسان بطور کلی دارای شرایط آب و هوایی معتدل و سرد کوهستانی است .این منطقه حاصلخیز ترین و متراکمترین بخش استان از نظر جمعیت ، فعالیتهای اقتصادی وامکانات زیر بنایی است . که شامل شهرستانهای بجنورد ، قوچان ، شیروان ، مشهد، درگز ، چناران و سرخس می شود .

مساحت این منطقه حدود پنجاه و هشت هزار کیلومتر مربع است که5/18% وسعت کل استان را تشکیل می دهد . بیشتر جمعیت و امکانات اقتصادی و زیر بنایی این منطقه در اطراف مشهد و در محور مشهد  –قوچان قرار دارد.

منطقه مرکزی استان شامل شهرستانها ی سبزوار ، اسفراین ، نیشابور ، تربت حیدریه ، کاشمر، تربت جام ،تایباد و خواف است . و مساحتی در حدود 85هزار کیلومتر مربع دارد که 2/27 %استان را در بر می گیرد .

این منطقه دارای آب و هوای نیمه صحرایی ملایم بوده و فعالیت اصلی اقتصادی آن کشاورزی است که در دشتهای وسیع دامنه های جنوبی بینالود تا کویر نمک و مناطق کویری مرز افغانستان انجام می شود .این دشتها از نظر آب وهوایی جزو مناطق خشک ونیمه خشک محسوب می شوند و میزان بارندگی در آنها بین 200 تا250 میلیمتر در سال است .

جنوب خراسان دارای آب و هوای خشک و نیمه صحرایی است .وسعت این منطقه از شش شهرستان بیرجند ، طبس ، فردوس، گناباد، قائنات، و نهبندان تشکیل شده حدود170هزار کیلومتر مربع است که حدود نیمی از مساحت کل استان را در بر می گیرد .

بررسی وضعیت بارندگی استان نشانگر این است که در بیش از 90% استان توزیع مکانی و زمانی بارشها و پراکندگی آنها یکنواخت و مشابه نیست ، میزان ریزشهای جوی به صورت باران و برف در 15%مساحت استان (نواحی شمال و شمال غربی )آن نسبتا زیاد است به طوری که در برخی مناطق مجاور استان گلستان ، میزان بارندگی گاه به بیش از 700 میلیمتردر سال می رسد . میانگین بارندگی سالانه این

این ناحیه یبن 300 تا400 میلیمتر تغییر می کند ولی در مناطق جنوبی ، شرقی و مرکزی که بیش از 85% مساحت خراسان را شامل می شود میزان بارندگی در این مناطق تقریبا معادل 150 میلیمتر است .

تنوع آب و هوایی استان عبارت است از :

-آب و هوای سرد کوهستانی و نیمه صحرایی سرد در شمال و شمال غرب

-آب و هوای معتدل کوهستانی در مناطقی از شمال و شمال غرب و مرکز

-آب و هوای نیمه صحرایی ملایم در شمال شرق ، مرکز و مناطقی از غرب و نیز مناطق کوهستانی جنوب

-آب و هوای گرم صحرایی فراگیر مناطق مرکزی به طرف جنوب وجنوب غرب

   تقسیمات کشوری     سابقه تقسیمات کشور ی در خراسان        

در سال 800ه.ق نام خراسان بر تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکوش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب اطلاق می گردیده است .

پس از جنگ هرات در سال 1249 ه.ش خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان گردید . در سال 1324ه.ق (1285ه.ش)ایران به چهار ایالت بزرگ تقسیم شد که عبارت بودند از آذربایجان ،کرمان و بلوچستان ، فارس و بنادر و خراسان و سیستان .

ار آن زمان تا سال 1316 ه.ش که اولین قانون تقسیمات کشوری در مجلس شورای ملی تصویب گردیده بود که بر هر ایالت یک والی و در هر ولایت یک حاکم حکومت می کرده است .

در سال 1316 بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب مجلس شورای ملی ، کشور به 10 استان و 49شهرستان تقسیم گردیدکه هر شهرستان شامل چند بخش و هر بخش شامل چند دهستان می گردید .خراسان نیز به 7شهرستان بجنورد ، بیرجند، سبزوار، قوچان، گناباد ، مشهد و تربت حیدریه تقسیم شد .

در سال 1329شهرستانهای درگز . نیشابور ، فردوس و کاشمر نیز تشکیل شد .و شهرستانهای استان به 11 شهرستان ارتقاء یافت .

درسال 1335 شهرستان درگز ضمیمه قوچان گردید و دو شهرستان تربت جام و طبس به وجود آمدند . در سال 1339 مجددا درگز به شهرستان تبدیل شد . و شهرستانهای شیروان و اسفراین نیز ایجاد شدند . در سال 1354  بخش باخرز تربت جام به مرکزیت شهر تایباد از بخش به شهرستان تبدیل شد . در سال 1359 نام آن به تایباد تغییر یافت .

همچنین در سال 1359 بخش قائنات شهرستان بیرجند به شهرستان قائنات تبدیل شد و تا سال 1362 خراسان شامل 17 شهرستان و 53 بخش و 211دهستان بوده است .

پس از تصویب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری در مجلس شورای اسلامی به تاریخ 15/4/1362 و آیین نامه اجرایی آن در تاریخ 22/7/1363 مراحل اجرایی آن شروع و ابتداتامرحله اول آن یعنی کارشناسی و بررسی و پیشنهاد دهستانها آغاز گردید و در آبان ماه 1364 با حضور کلیه کارشناسان تقسیمات کشوری مراکز استانهای کشور در مشهد مقدس ، عملیات دهگردشی ، معاینه محلی ، کارشناسی و جمع بندی و پیشنهاد دهستانهای شهرستان مشهد به عنوان نمونه در کل کشور انجام پذیرفت و دهستانهای دیگر شهرستانها نیز پس ازآن مورد بررسی و کارشناسی و پیشنهاد قرار گرفت و به تدریج مورد تصویب هیات محترم دولت واقع شد به طور که تا پایان سال 1365خراسان دارای 213 دهستان گردید .

با پایان یافتن مرحله اجرا ی مرحله اول این قانون ، تشکیل شهرستانهای نهبندان ، سرخس و خواف در تاریخ 14/5/1368 و چناران در 14/1/69 همزمان با بخشهای شوسف ، مرز داران ، سنگان ، و گلبهار به تصویب رسید . ایجاد بخشهای ابخرز در شهرستان تایباد ، سربیشه در بیرجند ، سرحد در شیروان ، جوین ورودآب و خوشاب دزر سبزوار ، میان جلگه در نیشابور ، زیر کوه در قائنات ، فاروج در قوچان و جلگه زاوه در تربت حیدریه نیز به تدریج به تصویب رسید و در پی آن تابعیت دهستانهای استان در شهرستانهای استان به 21و تعدادبخشها به 67رسید .

ایجاد شهرستان فریمان نیز در سال 1372 همراه با بخش قلندر آباد مورد تصویب واقع شد و بخشهای زوزن همراه دهستان کیبرو بستان در شهرستان خواف و نیم بلوک در قائنات ، بخش نصر آباد همراهدهستان کاریزان در تربت جام ، بخش گرمخان بادهستان گرمخان در شهرستان بجنورد ، بخش رخ با دهستان رقیچه در تربت حیدریه ، کاخک در گناباد و بخش رضئیه و دهستان کنه بیست در شهرستان مشهد ، بتدریج تصویب و ابلاغ شد.

در تاریخ 21/3/1374 ایجاد شهرستان بردسکن همراه با بخش انابد و دهستان درونه آن مورد تصویب قرار گرفت . ایجاد شهرستان جاجرم نیز در تاریخ 4/2/76 به تصویب رسید .

در حال حاضر استان خراسان شامل 24 شهرستان ، 60 شهر ، 77بخش ، 225دهستان ، 4555روستا (آبادیهای دارای بیش از 20  خانوار جمعیت ) 21113مزرعه و 4200مکان است .

اقلیم استان یزد

 اقلیم استان یزد

  استان یزد در قلمرو سلسله جبال مرکزی ایران واقع شده و از پستی و بلندی و چاله‌‌ها و کفه‌‌های کویری متعدد تشکیل شده است. این ناهمواری‌ها عمدتاً به پنج گروه کوه‌‌ها و تپه‌های پای‌کوه، دشت‌ها و جلگه‌ها، بیابان‌ها، مناطق شور و کویرها و تپه‌های ماسه‌ای تقسیم می‌شوند.

در سطح استان یزد، دو رشته کوه متمایز از هم وجود دارد. یکی بخشی از کوه‌هایی است که در جهت شمال غربی - جنوب شرقی از مرکز ایران عبور می‌کنند و به کوه‌های مرکزی ایران معروف هستند و دومی شامل رشته‌کوه‌هایی است که در مناطق مرکزی، شمالی و شرقی استان قرار دارند.

رشته‌کوه شیرکوه، مانند دیواری،‌ قسمت‌های مرکزی استان یزد را از بخش غربی استان (چاله ابرقو) جدا می‌کند. این ارتفاعات که همواره از برف و یخ پوشیده شده‌‌اند، در ادامه حیات شهرهای بزرگ یزد، تفت و مهریز نقش مهم و اساسی دارند. از ارتفاعات دیگر استان یزد، به کوه خرانق در مرکز استان یزد نیز می‌توان اشاره کرد.

خشکی اقلیمی استان یزد،‌ دو علت اساسی و عمده دارد : یکی این که روی کمربند خشک جهانی قرار دارد و دیگر آن‌که از دریاهای آزاد عمان و خلیج‌فارس و دریاچه‌های داخلی و بادهای رطوبت‌زای دریایی دور است. عامل مهم اعتدال نسبی آب و هوای یزد،‌ که قابلیت زیست نسبتاً مناسبی به آن بخشیده است، ارتفاعاتی است که بیشتر به صورت موضعی مؤثراند و این امر باعث شده است مناطقی که در ارتفاعات بیش از 2500 متر قرار دارند از اعتدال و رطوبت بیشتری نسبت به دشت‌های یزد و اردکان برخوردار باشند.

در بررسی مربوط به یک دوره‌ هشت ساله (1992-1984)، متوسط دمای هوا برابر 18/9 درجه سانتی‌گراد گزارش شده است. حداکثر مطلق دما در تیرماه برابر 43 درجه سانتی‌گراد و حداقل آن در دی ماه برابر 7/2- درجه‌ سانتی‌گراد گزارش شده و اختلاف درجه‌ حرارت سالانه حوالی یزد 50 درجه سانتی‌گراد است. به استثنای منطقه کوهستانی شیرکوه، سایر نقاط استان یزد اقلیم گرم و خشک و بیابانی دارد که از مغرب و جنوب غربی به سمت شمال شرقی و شرق خشک‌تر می‌شود.

به این ترتیب، آب و هوای استان یزد به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستا‌ن‌های سرد و نسبتاً مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است. در ایام تابستان،‌ ییلاق‌های شیرکوه پناهگاه مردم گرمازده این استان است.

اقلیم استان خراسان شمالی

 اقلیم استان خراسان شمالی

جغرافیای استان خراسان شمالی

اقلیم مدیترانه خراسان شمالی که تفاوت چشمگیری با سرزمینهای مجاور خویش از نظر برخورداری از مواهب طبیعی دارد، در حقیقت دروازه شمالی خراسان قدیمی محسوب می شود. خراسان شمالی از نظر طبیعی محصور بین دو رشته کوه کپه داغ در شمال و دنباله البرز یعنی آلاداغ , شاه جهان در جنوب و مجموعاً سرزمینی کوهستانی با دشت های حاصلخیز در میان کوه ها می باشد که شرایط بسیار مساعدی برای کشاورزی و دامپروری دارد.استان خراسان شمالی حدود 28100 کیلومتر مربع وسعت دارد که از 14 استان کشورمان و 51 کشور دنیا بزرگتر است جمعیت این استان نیز از 7 استان کشور بیشتر می باشد.خراسان شمالی از شمال به کشور ترکمنستان 270 کیلومتر مرز مشترک دارد همچنین از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی و از مغرب به استان گلستان و از سمت جنوب غربی با استان سمنان همسایه می باشد.

آب و هوای این استان متنوع ولی در مجموع معتدل کوهستانی است که رشته کوه کپه داغ در قسمت شمالی و کوه های آلاداغ و شاه جهان در جنوب استان دشت های مرکزی را احاطه نموده اند که زمینه بسیار مناسبی برای کشاورزی و دامپروری ، تولید میوه در این استان ایجاد شده است.

وجود تنها رودخانه دائمی و پرآب شرق ایران اترک و سرشاخ های متعدد آن و چشمه سارهای این استان و احداث چهار سد بزرگ به نام های بیدو از اسفراین و شورک و بارزوی شیروان و شیرین دره مانه و سملقان در تامین منابع آب این استان اهمیت ویژه ای دارند. میزان بارندگی در این استان در نواحی مختلف 200تا 500 میلی متر متغییر است.

تنوع اقلیم های مختلف در استان خراسان شمالی به دلیل وجود کوهستان ها و جنگل ها و مراتع وسیع و منابع آب سرشار بسیار چشمگیر می باشد.

اقلیم استان البرز (کرج)

 اقلیم استان البرز (کرج)

استان البرز به مرکزیت کرج بزرگ از نظر موقعیت جغرافیایی از شمال به استان مازندران از غرب به استان قزوین و از شرق به استان تهران و از جنوب به استان مرکزی محدود میشود .

 پهنه استان شامل: شهرستانهای ساوجبلاغ- کرج - نظر آباد و شهر هاو بخشهای اشتهارد –آسارا –طالقان –چارباغ  چندار–تنکمان  وشهرهای فردیس- محمدشهر- کمال شهر - ماهدشت- مشکین دشت - گرمدره -کوهسار و   شهر جدید هشتگرد میباشد.که با توجه به موقعیت بسیار استراتژیک بعنوان چهارراه غرب و شمال کشور محسوب میشود که نقطه اتصال راه ترانزیتی 17استان پر جمعیت کشور است و از لحاظ جمعیتی حدود 5/2میلیون نفر در این استان ساکن میباشند که در مقایسه با جمعیت کشور در آخرین آمار سال 1389 حدود 5 % از جمعیت کل کشور را شامل می شود.

ارتفاعات البرز مهمترین نقش را در شکل گیری اقالیم استان بعهده دارند استان البرز در فصول سرد سال متاثر از سیستم های شمالی و شمال غربی و غربی به ویژه جنوب غربی بوده و ریزش های آن متاثر از فعالیت این 

سیستم ها می باشند. بارندگی های این منطقه از ماههای آبان وآذر آغاز وتا اواسط اردیبهشت ماه ادامه می یابد.

استان البرز از نظر اقلیمی دارای تنوع زیادی می باشد به گونه ایی که از اقلیم بیابانی در قسمتهای جنوبی شروع و تا اقلیم های نیمه مرطوب و مرطوب در قسمتهای شمالی ادامه پیدا می کند.

با توجه به موقعیت عمومی استان می توان بیان نمود که شدید ترین تضاد آب و هوایی شمالی– جنوبی یعنی اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب در شمال و در مقابل اقلیم نیمه خشک و بیابانی در جنوب استان دیده می شود.

استان البرز به لحاظ وجود مراکز متعدد صنعتی، دانشگاهی، کشاورزی ، گردشگری ،طبیعت گردی ،میراث فرهنگی و... در کشور جایگاه ویژه ای دارد .

موقعیت جغرافیایی :

استان از شمال به استان مازندران ؛ از جنوب به استان مرکزی ؛ از غرب به استان قزوین و از شرق به استان تهران محدود می شود . این استان در جنوب ارتفاعات البرز مرکزی واقع شده و نوسانات ارتفاعی در آن زیاد 

است لذا آب و هوای استان متاثر از عامل ارتفاع می باشد ارتفاعات البرز مهمترین نقش را در شکل گیری 

اقلیم های استان به عهده دارد استان البرز در فصول سرد سال متاثر از سیستم های شمالی و شمال غربی و غربی ویژه جنوب غربی بوده و ریزش های آن متاثر از فعالیت این سیستم ها می باشند . بارندگی های این منطقه از ماههای مهر وآبان آغاز و تا اواسط اردیبهشت ماه ادامه می یابد.

 ارتفاعات استان البرز:

استان البرز در دامنه های جنوبی سلسله جبال البرز قرار گرفته است این بخش از ارتفاعات البرز مرتفع ترین قلل البرز را به خود اختصاص داده است ارتفاعات کندوان وکوههای طالقان در شمال وشمال غربی استان تا محل تلاقی رودخانه الموت یه رودخانه طالقان کشیده شده وبه مثابه دیواری عظیم دو اقلیم شمال وجنوب ارتفاعات البرز را از یکدیگر متمایز نموده است

عرض جغرافیایی:

از دیگر عوامل موثر بر اقلیم یک منطقه عرض جغرافیایی است که به سبب محدودیت گستردگی عرض جغرافیایی در استان البرز تاثیر آن بر اقلیم استان از این جهت محدود می باشد

منابع آبها(منابع رطوبتی):

منابع آب به عنوان یک فاکتورمهم در شکل گیری اقلیم هر منطقه مورد ارزیابی قرار می گیرد که خود به سه دسته آبهای سطحی ؛ آبهای زیززمینی وسدها دسته بندی می شود .در بخش نخست رودخانه های استان قرار دارند که مهمترین آنها عبارتند از کرج و طالقان رود. در بخش دوم آبهای زیر زمینی قرار دارد که در اشکال

چاهها وقنوات وچشمه ها مورد بهره برداری قرار گرفته و به تغییر سیمای اقلیمی استان کمک می نمایند . سومین 

قسمت از منابع رطوبتی استان را سدها تشکیل می دهند که مهمترین آنهاسد امیرکبیر و سد طالقان 

می باشد که هریک با آبیاری بخش وسیعی از زمینهای اطراف خود در رویش وپوشش گیاهی استان ودر نتیجه اقلیم استان اثر می گذارد.